Galaktore (Süt Hormonu Yüksekliği)

Prolaktin hormonu beynin arka kısmındaki hipofiz denilen hormon merkezinden salgılanan bir hormondur.  Kandaki normal değerleri 10 - 25 ng/ml dir. Bu hormonun vücuttaki görevi süt üretilmesidir. Prolaktin hormon salgılanması Hipotalamus’tan salgılanan dopamin denilen başka bir hormonun kontrolü altındadır. Dopamin eksikliğinde prolaktin salgısı artmaktadır.

Prolaktin yüksekliği olduğunda göğüslerden süt salgılanmasına ve adet düzensizliğine neden olur. Ayrıca prolaktin yüksekliği adet görmede rol alan GnRH adı verilen hormonların salgısını bozduğu için adet gecikmelerine ve kısırlığa neden olabilir. Bu yüzden kısırlık yakınması ile gelen hastalarda mutlaka prolaktin hormon incelemesi ve memelerden süt gelip gelmediğine bakılmalıdır.

Prolaktin Yükselmesine Neden Olan Durumlar Nelerdir?

Gebelik ve Lohusalık döneminde doğal bir artış olmaktadır.

Hipofiz bezinden prolaktin hormon salgısı yapan hücreler kontrolsüz bir şekilde çoğalma yapabilmekte ve bazen de nodül denilen ufak kitlelere dönüşebilmektedirler. Adenom yada mikroadenom denilen bu kitleler bazen büyüme yaparak görme sinirine baskı yaparak görme ile ilgili sorunlara neden olabilirler. Bu oluşan adenom kanser değildir ,beynin diğer bölümlerine herhangi bir zarar vermez. Hipofiz MR çekerek tanı konulabilir. 10 mm den daha küçük yapılara mikroadenom,büyük olanlara makroadenom denilmektedir. Mikroadenomlarda medikal tedavi yapılırken makroadenomlarda bazen beyin cerrahisi tarafından uygulanan çeşitli operasyonlar gerekebilir.

Göğüs bölgesine rastlayan darbeler, travmalar,bu bölgeye uygulanan operasyon sonralarında galaktore görülebilmektedir.

Antidepresan ve antipsikotik ilaçlar, Hipertansiyon tedavisinde kullanılan ilaçlar prolaktin değerlerinde artışa yada göğüslerden galaktoreye neden olmaktadır.

Diğer hormon dengesizlikleri, tiroid bezi hormonlarında yetersizlikler olması prolaktin hormon salgısını bozabilmektedir.

Hipofizin ve Hipotalamusun tüm hastalıklarında prolaktin yükselmesi görülebilmektedir.

Prolaktin Hormonunun Görevi Nedir?

Bu hormon hipofiz bezinden salgılanarak doğum sonrası ve emzirme dönemi boyunca süt yapımından sorumludur. Süt veren annelerde adetlerin kesilmesine ve yumurtlamanın durmasına neden olmaktadır. Kısmen de olsa gebeliğin oluşmasına da engel olmaktadır, halk arasında ‘’Süt koruyor’’ denilen durumu oluşturmaktadır.

Prolaktin hormonu gebeliğin 8. Haftasından itibaren kanda artmaya başlar ve doğum yaklaşana kadar seviyesi giderek artar. Yine bu hormon sayesinde doğumdan sonra süt salgısının başlaması ve kolostrum adı verilen ilk sütün yapımı ve meme dokusunun emzirmeye uygun bir şekilde gelişimi sağlanmaktadır. Bazı gebelerde gebelik boyunca göğüslerden sıvı gelebilir bu da normal kabul edilen bir durumdur.

Bu Hastalara Nasıl Tanı Konulur?

Bu tür hastalar doktora şu şikayetlerle başvurabilmektedir; Özellikle adet düzensizliği, gebe kalamama, göğüslerde dolgunluk, hassasiyet ve ağrı, göğüslerden emzirme dönemi dışında sıvı gelmesi. Bu şikayetlerle başvuran hastalarda sabah aç karnına prolaktin seviyesine bakılmalıdır. Prolaktin değeri 75 ng/ml üzerinde ise bu durumlarda mutlaka bir Hipofiz MR yöntemine başvurulmalıdır.

Tedavisi Nasıl Yapılır?

• Eğer hastanın tek sorunu göğüsten sıvı gelmesi ise yani galaktore varsa ama prolaktin hormon seviyesi normal ise tedavi edilmeden takip edilebilir.
• Prolaktin hormonu seviyesi yüksek olan hastalarda ise tedavi planı hormon değerine göre planlanır. Prolaktin seviyesi 75 ng/ml den düşükse medikal tedavi yapılır.Hormon değer yüksek hastalarda ise ileri tetkik ve araştırmalara geçilir. Hipofiz MR çekilerek neticesine göre adenom varsa bir beyin cerrahı ile görüşülmesi tavsiye edilebilir.
• Hipofiz adenomu saptanan hastaların büyük bir kısmı medikal tedaviyle tedavi edilebilmektedir. Fakat büyük adenomlarda özellikle hastada baş ağrısı, görme bulanıklığı gibi belirtiler varsa bir operasyon gerekebileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
• Tiroid bezi ile ilgili hormonal sorunlar varsa bunlar tedavi edilir.
• Gebe kalamama yakınması ile birlikte başvuran hastalarda hem prolaktin yüksekliğine yönelik tedavi hem de gebe kalmaya yardımcı ilaçlar beraber kullanılır.
• Adet düzensizliği ile gelen hastalara da hem prolaktin seviyesini düşüren hem de adet düzenleyici ilaçlar beraber verilebilmektedir.
• Göğüslerinden sıvı gelip prolaktin seviyesi normal olan hastalarda göğüslerde dolgunluk, hassasiyet varsa hiperprolaktinemi kabul ederek yine de medikal tedavi verilmelidir.

Hiperprolaktinemi vakaları medikal tedavi sonrasında prolaktin seviyeleri düşse bile aralıklı olarak hormon takipleri uygulanmalıdır. Adenomu olan hastalar da tedavi süresince takip amaçlı MR görüntülemesi ile takipleri yapılmalıdır.