Rahim Ağzında Yara ve Tedavisi

Rahim ağzında yara terimleri doktorlar ve hastalar tarafından çok kullanılan ve sıkça duyulan terimlerdir. Bu terim genel bir ifadedir ve rahim ağzının normalden farklı görüldüğünü ifade eder. Rahim ağzında (servixte) bu farklı görüntüye sebep olabilecek patolojilerin en sık görüleni sevikal ektropiyon (eversyion) dur. Bunun dışında erozyon, servisit ya da servikal preinvaziv lezyonlar, CIN I, II gibi lezyonlarda rahim ağzında yara görüntüsüne neden olurlar.

Servikal Erozyon (Rahim ağzında yara)

Servikal erozyon ise ektropiyondan farklıdır ve rahim ağzında yara şeklinde izlenir. Servikal erozyon, servikal eversiyondan yani ektropiyondan ayırtedilmesi gereken bir durumdur. Çünkü ektropion içteki hücrelerin dışarıya doğru göç ederek geliştiği normal bir durumdur. Herhangi bir hastalık değildir ve tedavi edilmesi şart değildir. Erozyon ise başka nedenlerin rahim ağzında yaptığı lezyonlardır.

Rahim ağzı yaralarının en çok görülen nedenleri vaginal enfeksiyonlardır. Klamidya,Trikomonas ve Gonore gibi enfeksiyonlar tedavi edilmez ise çoğunlukla yaraya neden olurlar. Diğer sık görülen nedenler sık cinsel ilişki, spermisidler, prezervatif üzerindeki kimyasallar ve sık vaginal duş yapılmasıdır. Cinsel ilişki sırasında penisin yarattığı ya da tampon kullanım sırasında sırasında rahim ağzında oluşan travmalardan dolayı da rahim ağzında yara oluşmaktadır. Bazı kadınlarda ise altta yatan bir risk faktörü bulunamayabilir.

Belirtileri

Rahim ağzındaki yaralar bazı kadınlarda hiç belirti vermez ve muayene sırasında tesadüfen saptanır, Bazı kadınlarda ise koku ve kaşıntı yapmayan bol miktarda akıntı şikayeti vardır. Büyük bir yara ise ilişki sonrası kanama ya da ara kanmalar yapabilmektedir.Rahim ağzı yarası olan kadınlardaki bu akıntı bazen spermlerin geçişini engellediği için kısırlık problemine neden olmaktadır.

Tanı

Rahim ağzı yaralarının tanısı jinekolojik muayene ile göz ile görülerek konmaktadır. Bu hastalara mutlaka smear testi yapılmalıdır. Bazı kanamalı ve büyük yaralarda Kolposkopik inceleme ve gerekirse biopsi yapılması daha doğru bir yaklaşımdır.

Tedavi

Rahim ağzı yaralarının ilaç tedavisi kullanarak geçmesi mümkün değildir. Tam olarak tedavisi enfekte olmuş ve yıpranmış olan dokunun ortadan kaldırılarak yaralı olan bölgenin yeniden rahim ağzı epiteli ile kapanarak kendini yenilemesinin sağlanmasıdır.

Yara Yakılması (Koterizasyon)

Rahim ağzı yaralarında en sık uygulanan tedavi yöntemi koterizasyon (yara yakma) yöntemidir. Koterizasyon, rahim ağzında yara saptanan hastalara smear testi yaptıktan sonra test sonucu normal ise uygulanır.Elektrokoter denilen bir cihaz yardımı ile rahim ağzındaki yara olan kısım ısı verilerek yakılır

İşlem normal jinekolojik muayene masasında muayenehanelerde uygulanır. İşlem sırasında lokal anestezi yapılır. 4-5 dakika süren bir işlemdir. Hasta jinekolojik muayene masasında hazırlanır, spekulum takılarak rahim ağzı görüntülenir. Daha sonra batikon ile temizlenir ve lokal anestezi uygulanır. Son olarak da koter ucu ile rahim ağzındaki yaraya dokunularak lezyonlu olanlar yakılır. Bu sırada hasta hiçbir şey hissetmez. İşlem bitince tekrar rahim ağzı batikonla temizlenir, spekulum çıkarılır ve hasta ayağa kalkarak normal hayatına devam edebilir. Bu işlem hastanın günlük aktivitesine engel olacak bir problem yaratmaz. Yara yakma işleminden sonra 4 hafta cinsel ilişki yasaklanır. Yine bu süre boyunca havuza ve denize girme yasaklanır.4 hafta boyunca pembe renkli ve sulu akıntı gelebileceği hastaya söylenir. Yakılan epitel 6-8 hafta arasında iyileşir ve tamamen normale döner.

Yara Dondurulması (Krioterapi)

Krio denilen cihaz yardımı ile Nitrous Oxide gazı ile rahim ucundaki yara harap edilir.Muayenehane şartlarında yapılabilen, ağrısız bir yöntemdir.Lokal anestezi uygulanmaz.Ortalama 5 dakika sürmektedir.İşlem sonrasında 1 ay süre ile havuza ve denize girilmez ve 1 ay cinsel ilişki yasaklanır.Tedavi sonrasında uzun süren bol akıntılar gelebilmektedir.Başarı oranı %80-90 dır.Krioterapide başarısızlığın en çok nedeni yara çapının krioterapi probundan daha büyük olmasıdır.Bu yüzden büyük ve geniş yaralarda tercih edilmez.

Servikal Eversiyon (Ektropiyon)

Rahim ağzının normalde iç tarafı ve dış yüzü farklı hücre yapısı ile örtülürdür. Rahim ağzının iç tarafını silindirik epitel kaplar, dış yüzeyi yassı epitel kaplar. İç taraftaki bölge kırmızı renkte, dış taraftaki bölge açık pempe renktedir. İki bölge arasında belirgin bir sınır vardır. Muayene de genellikle görünen bu sınıra transformasyon zonu denir. İçerideki silindirik hücre tabakasının çeşitli nedenlerle dışarıya doğru ilerlemesiyle bu kırmızı alan daha dışarıya kaymış olur ve muayenede de görülebilecek halde rahim ağzının dış yüzeyini kaplar. Bu duruma servikal erozyon ya da ektropiyon denir. Aslında burada herhangi bir yara veya patolojik durum yoktur. Sadece normalde bulunan iki yüzey arasındaki sınır değişmiştir. Bu kanser ya da kanser öncüsü bir durum değildir.

Belirtieri

Servikal eversiyon çoğu kadında bir şikayete neden olmaz ve muayenede tesadüfen görülür. Bazı kadınlarda şeffaf, sulu bir akıntıya neden olabilir. Fakat enfeksiyon varsa yeşil ve kötü kokulu akıntı da olabilir. İlişki sonrasında erozyon bölgesi travmatize olarak ufak lekelenme tarzında kanamalar olabilir. Bazen de adet aralarında ara kanamalar olabilir.

Hangi Durumlarda Görülürler

• Gebelik sırasında daha sık görülebilir,
• Doğum kontrol hapı kullananlarda,
• Prezervatif ya da tampondan dolayı rahim ağzının travmatize olması
• Spermisid ya da kayganlaştırıcı kremler kullanmak
• Vajinal enfeksiyonlar

Tedavi

Servikal ektropiyon, mutlaka tedavi gerektiren bir durum değildir. Öncelikle böyle durumlarda hastaya mutlaka bir smear testi uygulanmalıdır. Hastada aşırı akıntıya sebep oluyorsa ilişkide ağrı yapıyorsa koterizasyon (yakma) ya da kriyoterapi (dondurma) tedavileri uygulanabilir.